۱۴۰۱ اردیبهشت ۴, یکشنبه

نقش سپاه پاسداران در توافق برجام

 سخنران:سمانه بیرجندی

موضوع: نقش سپاه پاسداران در توافق برجام

مکان: 

تاریخ :24 اپریل

ماهنامه بشریت :252

صفحه :38

لینکهای انتشار

https://bashariyat.org/?page_id=29467

:در حالی‌ که مردم ایران منتظر پایان تعطیلات نوروزی و احتمال از سرگیری مذاکرات برجام و به سرانجام رسیدن آن‌اند، آمریکا در پی حملات موشکی سپاه و نیروهای نیابتی تحت حمایت این نیرو به شرکت آرامکو و اربیل عراق، تحریم‌های جدیدی علیه جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران وضع کرده است. بنا براعلام کاخ سفید، فردی در ایران و شبکه شرکت‌های او که وظیفه تهیه مواد مربوط به پیشران موشک‌های بالیستیک برای سازمان تحقیقات وجهاد خودکفایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را برعهده دارد، به فهرست افراد و شرکت‌های تحت تحریم‌ آمریکا اضافه شده‌اند؛ تحریم‌هایی که اعلام شد حتی در صورت توافق برجام، برداشته نمی‌شوند. به‌ این‌ ترتیب، سیر حوادث روزهای اخیر نشان می‌دهد که دو شرط اصلی به نتیجه رسیدن مذاکرات، یعنی لغو تحریم‌های سپاه و منافع مدنظر روسیه، هر روز با چالش‌های تازه‌تری مواجه می‌شوند. با این حال حملات موشکی به اربیل و شرکت آرامکو عربستان سعودی پیام دیگری هم دارد که می‌توان آن را دلیل تحریم‌های جدید آمریکا دانست. روسیه بدون وارد کردن فشار از طریق بالا رفتن قیمت نفت و گاز و حل نشدن مشکل تامین سوخت اروپا، برای خروج موفقیت‌آمیزاز بحران تجاوز نظامی به اوکراین راهی پیش روی خود نمی‌بیند. از این‌ رو گفته می‌شود که حملات اخیر سپاه و متحدانش به اربیل و آرامکو در واقع حامل این پیام به عربستان و کشورهای دیگر حاشیه خلیج‌فارس است که کسی جایگزین روسیه در بازار انرژی نشود!مذاکرات وین بعد از وقوع جنگ اوکراین دچار وقفه شده است. هنوزمعلوم نیست که دور هشتم مذاکرات را باید پایان‌یافته تلقی کرد و شروع مجدد دور نهم خواهد بود یا مذاکرات دور هشتم از نقطه‌ای که متوقف شده بود از سر گرفته می‌شود. در ابتدا تغییر موضع دولت روسیه توافق نهایی را که در دسترس تلقی می‌شد با مانع مواجه کرد. اما همان موقع هم معلوم بود که دولت‌های ایران و آمریکا هنوز بر سر چند موضع کلیدی به تفاهم نرسیده‌اند. علی‌رغم اینکه بعد از دیدار حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری‌اسلامی، با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، درمسکو اعلام شد که روسیه پیش‌شرطی متفاوت با مفاد برجام در صورت دستیابی به توافق در وین ندارد، اما بلوک ۱+۴ عملا جلسه‌ای تا کنون نداشته است. البته در آخرین دور گفتگوها انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اعلام کرد که مذاکرات به پایان کار خود رسیده و بازگشت به برجام نیازمند تصمیم‌گیری سیاسی در تهران و واشنگتن دی‌سی است. رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در ادامه اعلام کرد که توافق علی‌رغم کاهش اختلافات هنوز دور از دسترس است. نمایندگان دولت آمریکا به طور نسبی بدبینانه‌ترین ارزیابی را اعلام کردند که خوشبین به توافق بر سر بازسازی برجام نیستند. مقامات جمهوری‌اسلامی ایران نیز دولت آمریکا را مانع به نتیجه رسیدن توافقات می‌دانند. امیرعبداللهیان مدعی است که بر روی مفاد بازگشت به برجام بین دولت‌های ایران، تروئیکای اروپا، روسیه و چین تفاهم حاصل شده است. وی مدعی شده دولت آمریکا تقاضاهای بیشتری را طرح کرده که به زعم او غیرقابل قبول است. او بار دیگر اعلام کرد که شرط مذاکره مستقیم با آمریکا اثبات حسن‌نیت این دولت با آزاد کردن برخی از منابع مالی بلوکه‌شده ایران پیش از احیای برجام است؛ خواسته‌ای که از بدو شروع به کار دولت سیزدهم پاسخ مثبت دریافت نکرده است. البته ادعاهایی در خصوص توافق بین دولت‌های ایران و آمریکا بر سر تبادل زندانی پخش شده است که در حاشیه آن برخی از منابع مالی فریز شده در بانک‌های خارجی که رقم چندان بالایی نیست قرار است آزاد شود. منتهی منابع نزدیک به دولت آمریکا این ادعا را رد کردند. ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور نظام نیزاعلام کرده که حکومت ایران، از حقوق هسته‌ای و فعالیت‌های اتمی دست نخواهند کشید و درعین حال خواهان توقف مذاکرات هم نیست. او همچنین اظهار داشت که سیاست هسته‌ای دولت راهبرد اعلامی آقای خامنه‌ای است و مذاکرات هسته‌ای را یکی از موضوعات سیاست خارجی می‌داند. ۲۵۰ نماینده مجلس نیز در نامه‌ای مکتوب ضمن حمایت از مواضع هیئت مذاکره‌کننده اتمی دولت سیزدهم خواهان مطالباتی چون اطمینان از تضمین قانونی دولت آمریکا برای برداشته شدن واقعی تحریم‌ها و عدم خروج از برجام و تصویب آن در کنگره آمریکا، استفاده از تمامی منابع بلوکه‌شده بدون محدودیت، مراودات تجاری آزاد با دنیا و جذب بدون محدودیت سرمایه خارجی، عدم اعمال تحریم جدید از سوی دولت آمریکا بعد از احیای برجام و اطمینان ازعدم فعال شدن مکانیزم ماشه در آینده شده‌اند. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس نیز با دفاع از مضوبه مجلس یازدهم در خصوص قانون اقدام راهبردی برای صیانت از حقوق هسته‌ای مدعی شد که این قانون قفل صنعت هسته‌ای را باز کرد. او خواهان توافقی شد که انتفاع اقتصادی برای مردم داشته باشد. امیرعبداللهیان وعلی باقری، رئیس هیئت مذاکره‌کننده ایران نیز دیداری با کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس داشتند که طبق ادعای محمود عباس‌زاده مشکینی، سخنگوی این کمیسیون: «اعضا قانع شدند که در مذاکرات وین تخطی از خطوط قرمز و منافع ملی انجام نشده است. » اگرچه مجلس در ساختار تصمیم‌گیری در مذاکره غیرمستقیم با دولت آمریکا نقش خاص و تعیین‌کننده ندارد و شماری از خواسته‌ها نیز شعاری و غیرواقع‌بینانه است، اما این بیانیه دریچه‌ای برای فهم موانع موجود است. نکته جالب در آنجا است که علی‌رغم موضع‌گیری مقامات دولت و ارتش آمریکا مبنی بر ضرورت حفظ سپاه قدس در فهرست سازمان‌های تروریستی این کشور، درنامه نمایندگان مجلس به این موضوع به طور خاص و صریح اشاره نشده است. این سخن در کنار مواضع بحث‌برانگیز امیرعبداللهیان در خصوص اینکه مقامات سپاه گفته‌اند که نمی‌خواهند مانعی بر سرراه توافق بازسازی برجام باشند، این فرضیه را تایید می‌کند که اگرچه جمهوری‌اسلامی ایران تمامی تلاشش را می‌کند که سپاه کاملا از تحریم‌ها خارج شود، اما سرنوشت بازسازی برجام و خروج از تنگنای سنگین اقتصادی کنونی را به آن پیوند نمی‌زند. تکیه‌گاه نظام در این خصوص نداشتن بازدارندگی موثر تحریم‌های یکجانبه آمریکا در برابر مداخلات منطقه‌ای و فعالیت‌های برون‌مرزی سپاه است. از سوی دیگر دولت بایدن موضع محکمی در مقابل انعطاف در برابر سپاه نشان داده است. تحریم سپاه در سال ۲۰۱۹ توسط دولت ترامپ تصمیمی جنجالی بود که مخالفانی در درون دولت و جمهوری‌خواهان داشت. جمهوری اسلامی علی‌رغم تهدیدات محمدعلی جعفری، فرمانده سابق سپاه، واکنش تندی نشان نداد و درعین حال در برابر فشارها بر سپاه تسلیم نشد. سپاه در ادامه روند دهه گذشته موقعیتش براساس معادلات میدانی در خاورمیانه رشد نسبی داشته و درعین حال با چالش‌های تازه‌ای در لبنان و عراق مواجه شده است. همچنین خواست‌هایش در یمن که در واقع ابزار اجرایی نهاد ولایت فقیه است، د مذاکرات با عربستان عملی نشده و در نتیجه سطح تنش را افزایش داده است. سیاست بازدارندگی نظام در برابر رویکرد تهاجمی دولت اسرائیل نیز تغییر پیدا کرده و از حالت غیرتعجیلی و دفاعی به برخوردهای ایذایی بیشتر و نزدیک به مستقیم تحول پیدا کرده است. دراین شرایط اولویت نظام عادی شدن سپاه بعد از احیای برجام است، اما دورهای هفتم و هشتم مذاکرات وین برای دولت رئیسی و در سطحی بالاتر خامنه‌ای به طور قطعی روشن کرده است که این خواسته مقدور نیست. علاوه بر آن دولت بایدن خواسته‌های فرابرجامی در خصوص تغییر رفتار سپاه در منطقه نیز دارد که برجام مقدمه‌ای برای توافق حول دیگر حوزه‌های اختلافی با در نظر گرفتن ملاحظات اسرائیل و بلوک همسو با عربستان سعودی در کشورهای عربی شود. جمهوری اسلامی تا کنون پذیرای این خواسته نبوده که در واقع قفل اصلی بازگشت به برجام را تشکیل می‌دهد. آنچه برای نظام خط قرمز تخطی‌ناپذیر به نظر می‌رسد پاسخ منفی در خصوص خواسته‌های فرابرجامی بخصوص در زمینه محدودیت در حوزه عمل برون‌مرزی سپاه است، اما ایستادگی بر سر آن هم تابعی از شرایط است که تا چه میزان دولت بایدن بر خواسته‌اش اصرار می‌ورزد و تا چه میزان جمهوری اسلامی تاب‌آوری در مورد مخاطرات تداوم تحریم‌های سنگین خواهد داشت. جنگ اوکراین موقعیت روسیه به عنوان متحد جمهوری اسلامی در مناسبات جهانی را ضعیف کرده است. امید به اینکه روسیه بتواند بحران در سیاست خارجی خود را مهار کند امری در درازمدت است که به کار رفع نیازهای کنونی جمهوری اسلامی ایران نمی‌آید. دولت آمریکا بین خود سپاه و سپاه قدس تفکیک ایجاد کرده است و این پیام را داده است که در شرایطی (تعدیل و تغییر رفتار سپاه در منطقه) حاضر است سپاه قدس را در فهرست سازمان‌های تروریستی نگه دارد، اما خود سپاه را از آن خارج کند. همچنین حداکثر بخشی از تحریم‌های سپاه برداشته می‌شود، نه تمامی آن. تغییرناپذیری سیاست دولت آمریکا و گذشت زمان به ضرر جمهوری اسلامی است و نگرانی از اینکه دولت بایدن و متحدان اروپایی‌اش به سراغ فعال کردن “پلن بی” با کنار گذاشتن برجام بروند، کارت‌های بازی نظام و توان چانه‌زنی آن را محدود کرده است. البته دولت بایدن نیز با توجه به تغییر صحنه بین‌المللی و تغییر اولویت‌ها بعد از حمله نظامی روسیه به اوکراین ممکن است بر سر خواسته‌های فرابرجامی انعطاف نشان دهد تا هر چه زودتر با تزریق نفت ایران به بازار از قدرت اثرگذاری روسیه بر اقتصادی جهانی کاسته شود. در این شرایط به نظر می‌رسد کماکان خواسته اصلی جمهوری اسلامی ایستادگی بر سر بازگشت به برجام به عنوان سقف خواسته‌ها، حفظ زیرساخت هسته‌ای و تداوم استفاده از نسل‌های پیشرفته سانتریفیوژها در تولید و محکم‌کاری برای حفظ تعهدات برجامی دولت آمریکا و اطمینان از برداشته شدن تحریم‌ها است. همچنین با اقدامات تاکتیکی و عملیاتی، اراده خود بر تغییرناپذیری سیاست منطقه‌ای و رفتار سپاه را به نمایش خواهد گذاشت. در این چارچوب دور دیگری از زورآزمایی بین دو طرف شروع شده است که زمان بازسازی برجام را تا اطلاع ثانوی به تعویق انداخته و بر پیچیدگی آن به طور نسبی افزوده است. اگرچه مذاکرات وین در آخرین سربالایی دچار تنگنا شده و حرکتش فعلا متوقف شده است، اما آنچه باعث شده هنوز رشته امید کاملا گسسته نشود، این واقعیت است که دو طرف نزاع گزینه قابل اعتنای دیگری با ریسک‌های محاسبه‌شده ندارند. سپاه پاسداران نیروی نظامی مبتنی بر اسلام گرایان است که نه تنها وظیفه حفاظت از ارزش های حکومت اسلامی در ایران را برعهده دارد که متعهد است این ارزشها را به دیگر نقاط جهان نیز صادر کند. سپاه پاسداران با ارتش کلاسیک ایران تفاوت دارد. از اوایل قرن بیستم ایران دارای ارتش منظم مطابق با معیارهای ارتش های مدرن غربی بود با این وجود پس از تحولات اسلامگرایانه سال ۵۷ ارتش ایران از سوی رهبران انقلاب به عدم انقلابی‌گری متهم شدند. در نتیجه تصمیم گرفتند یک نیروی نظامی ایدئولوژیک ایجاد کنند تا فقدان تعصب ایدئولوژیک نزد ارتش را جبران کند و به این ترتیب سپاه به وجود آمد. با این حال پیش از تحولات ۵۷ در ایران هسته اصلی سپاه از افراد تندرو اسلامی و چپها شکل گرفته بود که در جریان نبردهای داخلی و بین‌المللی در سوریه و لبنان آموزش دیده بودند و مهمترین این نبردها جنگ داخلی لبنان بود. درواقع سپاه پاسداران کار خود را به عنوان بخشی از تلاش های بین المللی ضد غربی وضد اسرائیلی آغازکرد که تا امروز نیز ادامه دارد واین یکی از دلایل اقبال برخی جریان های بین المللی به دولت اسلامی است. در جریان جنگ ایران و عراق سپاه جایگزین ارتش منظم بعنوان نیروی اصلی نظامی ایران شد. پس از جنگ که تقریباً به نفع عراق تمام شد و به دنبال جاه طلبی های اسلام گرایان در قالب دیگری ازماجراجویی های خارج از کشور، سپاه به ابزار اصلی رژیم برای صادرات امپریالیسم اسلام گرایانه به سراسر خاورمیانه و گستره گیتی تبدیل شد. نیروی بدنام قدس سپاه به صورت رسمی در اوایل دهه ۹۰ میلادی ایجاد شد تا به صورت سیستماتیک برنامه توسعه ایدئولوژی و نفوذ سیاسی رژیم اسلامی در خارج از مرزهای ایران راهدایت کند. سپاه قدس از زمان پیدایشش مطابق با وظیفه ای که برایش در نظر گرفته شده درگیر منازعات خونین در سراسر جهان از جمله جنگ بوسنی، جنگ داخلی افغانستان، جنگ حزب الله با اسرائیل و جنگ داخلی سوریه و جنگ داخلی یمن بوده است. سپاه قدس موظف است تا بازیگران منطقه‌ای مانند حزب الله لبنان و حماس و جهاد اسلامی در فلسطین وحوثی های یمن و شبه نظامیان شیعه در عراق سوریه و بحرین و عربستان سعودی و افغانستان را سازماندهی و پشتیبانی کند. نیروی قدس سپاه همچنین گهگداری با نیروهای سونی مانند القاعده طالبان و داعش که لزوماً هم عقیده رژیم شیعی نیستند همکاری کرده یا در عملیات پشتیبانی از آنها شرکت داشته است. در این گونه موارد اهداف مشترکی میان دولت ایران و گروههای سنی وجود داشته است که معمولا فعالیتهایی علیه غربی ها و به ویژه امریکایی ها بوده است. سپاه در ابتدا سهم اندکی در سیاست آشکار ایران داشت. روح الله خمینی رهبرو بنیانگذار حکومت اسلامی در ایران حکم صادر کرده بود که بر مبنای ان سپاه حق ورود به عرصه سیاست رانداشت با این حال پس از جنگ ایران و عراق و مرگ خمینی و رهبری خامنه‌ای نزاع بر سر قدرت در درون دولت ایران شعله ور شد و تغییراتی را در اولویت‌های استراتژیک برون مرزی به وجود آورد. که مطابق ان سپاه با آغاز ورود آشکار به عرصه سیاست ایران کرد. مانند تمام نیروهای نظامی در دولت‌های تمامیت‌خواه مانند اس اس در آلمان نازی و یا ارتش سرخ در اتحاد جماهیر شوروی و ارتش های کمونیستی چین در کوبا. آنچه مسلم است نیروی مورد علاقه و اعتماد رهبر جمهوری اسلامی ایران است. سپاه در خشکی و دریا موشک دارد. اما چشمش به فضا هم است. موشک ماهواره بر دارد فعالیت‌های اقتصادی گسترده دارد و تقریباً در هر زمینه‌ای. بیرون از مرزهای ایران هم فعالیت میکند. فرمانده سابق نیروی قدس سپاه سفیرتعیین می‌کرده است. دولت ابراهیم رئیسی بر اساس بعضی گزارش ها بیشترین تعداد نظامیان را در تاریخ جمهوری اسلامی دارد به گفته منتقدان از این جهت شباهت زیادی به دولت محمود احمدی‌نژاد دارد. جدا از وزرا دولت رئیسی بیشترین استانداران فرمانداران و معاونان نظامی را هم دارد. در ایران رئیس مجلس هم سپاهی سابق است. حالا حکومت یک دست وسپاه بی رقیب شده است. نهادی نظامی اقتصادی سیاسی و حتی فرهنگی. فرهنگی که البته باب میل همه نیست اما وصل بودن به این همه منبع ثروت و قدرت هم کافی نیست. در واقع سپاه پاسداران زیر مجموعه یک حکومت شهروندی نیست سپاه در حقیقت تجسمی ایدئولوژی انقلابی‌گری است و بر همین مبنا وظیفه خود را اجرا و پیشبرد ایدئولوژی به هر وسیله ممکن می‌دانند. در مورد سپاه به‌طور خاص ایدئولوژی اسلام گرایانه به آنها حکم می‌کند تا از طریق مغلوب ساختن دشمنان اسلام و غلبه بر کل جهان حکومت اسلامی جهانی تاسیس کند. برای تحقق این هدف سپاه پاسداران نه تنها بربخش نظامی که بربخش اقتصاد و سیاست ایران هم چیره شده است. امروزه مقامات دولت ملایان با هر ظرفیت و مقامی عضو سابق یا فعلی سپاه پاسدارن هستند. تخمین زده میشود حدود سه چهارم اعضای مجلس دولت ایران عضو سپاه پاسداران هستند یا بودند علاوه بر این تقریباً کل تجارت صنعت و سیستم بانکی ایران توسط سپاه پاسداران یا وابستگان آن اداره میشود. در همین راستا سپاه پاسداران انحصار شدیدی بر واردات و صادرات و سرمایه گذاری های برون مرزی اعمال کرده که اصلی‌ترین راهکار رژیم برای انجام عملیات پولشویی در عرصه بین‌المللی است و به این ترتیب می‌توان گفت که سپاه، ایران و شهروندان ایرانی را برای تحقق رویای خود یعنی ایجاد یک حکومت اسلامی جهانی به گروگان گرفته است. سپاه در طول تاریخ خود در راستای هدفش مبنی بر صادرات ایدئولوژی اسلامی و مطیع کردن دشمنان اسلام و ایجاد مناطق تحت نفوذ خود در سطح جهان دست به برخی از فجیع‌ترین و شنیع ترین اقدامات تروریستی در پهنای گیتی زده. عمده این عملیات‌ها به طور مستقیم یا غیرمستقیم عرب‌های سُنی غرب به ویژه ایالت متحده آمریکا و یهودیان را هدف قرار داده است برخی از فجیع‌ترین این اقدامات تروریستی که توسط سپاه انجام شده یا سپاه در آنها دخیل بوده‌اند بمبگذاری در مقر تفنگداران دریایی آمریکا در بیروت در سال ۱۹۸۳ در بهبوهه جنگ داخلی لبنان که ۳۰۷ نیروی امریکایی ونیروهای حافظ صلح فرانسوی در آن کشته شدند. بمب گذاری در سال۱۹۸۸ که منجر به کشته شدن ۲۵۹ مسافر پرواز ۱۰۳هواپیمای پان امریکن شد. بمب گذاری امیا در سال ۱۹۴۴درمرکز یهودیان ارژانتین، بمب گذاری در برجهای خبار در عربستان، حمله به این بنوازی در سال ۲۰۱۲ که طی آن کنسولگری آمریکا و مورد هدف قرار گرفت که موجب کشته شدن سفیر آمریکا در لیبی و ۳ دیپلمات دیگر شد. علاوه بر این حملات تروریستی چشمگیر، سپاه پاسداران و نیروهای نیابتی آن مانند حزب الله لبنان حشد شعبی عراق و طالبان افغانستان مسئول کشتار مداوم نیروهای ائتلاف در خاورمیانه و ایجاد ناآرامی وهم چنین قاچاق گسترده مواد مخدر در آمریکای لاتین، به گروگان گرفتن شهروندان غربی از جمله نیروها، شهروندان آمریکایی در خاورمیانه و جنایت جنگی در سوریه و یمن بوده است به همین دلیل دولت پرزیدنت ترامپ سپاه پاسداران را در لیست سازمان های های تروریستی قرار داد و آن را ملقب کرد به لقب تنها نیروی نظامی دولتی در تاریخ جهان که به عنوان نیروی تروریستی معرفی می‌شود.


۱۴۰۱ فروردین ۲۵, پنجشنبه

بررسی هدف ۵ از اهداف ۱۷ گانه سند ۲۰۳۰ یونسکو و مقایسه آن با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

سخنران:سمانه بیرجندی

مکان: کمیته دفاع از حقوق هنر وهنرمندان

زمان :14 آپریل 2022

انتشار در نشریه بشریت 

شماره 253 صفحه 8

https://bashariyat.org/?page_id=29604#hon

 مهمترین اقداماتی که دولت‌ها باید برای تحقق به این هدف انجام دهند: الف- (دسترسی زنان به منابع اقتصادی و امکان مالکیت و کنترل دارایی‌ها از قبیل زمین و سایر اشکال دارایی توسط آنان و برقراری دسترسی زنان به منابع مالی، ارثیه و منابع طبیعی) ب- (ارتقای کاربرد فناوری توانمند کننده به ویژه فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور ترویج توانمندسازی زنان. ج- (تقویت و اتخاذ سیاستهای مطمئن و مناسب و وضع قوانین قابل اجرا برای ترویج تساوی جنسیتی و توانمندسازی زنان و دختران در کلیه سطوح که متأسفانه دولت جمهوری اسلامی ایران در تحقق به این اهداف بسیار کوتاهی می‌کند و شاهد ظلم به زنان و انواع تبعیضات‌ جنسی هستیم. تبعیض‌ جنسیتی چیست؟ هر گونه پیش داوری بر اساس جنس یک فرد را تبعیض ‌جنسیتی می‌گویند. در جوامع سنتی که در آنها فرهنگ و احکام نقش اساسی در قوانین دارند تبعیض جنسیتی و شکاف جنسیتی بسیاری وجود دارد. جوامع بین‌المللی برای تأکید بر از بین رفتن شکاف‌های جنسیتی قوانینی را در کنوانسیون‌ها و میثاق‌هایی نظیر زیر وضع کرده‌اند: ۱) مواد ۱ تا ۵ کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان ۲) ماده ۱۱ میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی اجتماعی فرهنگی ۳) مواد ۲-۷ -۱۱ -۱۳ -۱۶ کنوانسیون حقوق کودک. اما با کمال تأسف بر اساس گزارش شکاف جنسیتی سال ۲۰۱۲ مجمع جهانی اقتصاد از بین ۱۳۵ کشور، ایران رتبه ۱۲۷ را در خصوص نابرابری بین زنان و مردان دارد. قابل توجه است که ایران رتبه پایین‌تری نسبت به کشورهای مالی، عربستان سعودی، ساحل عاج، مراکش، چاد، سوریه دارد. حال نگاهی به قانون اساسی ایران در مورد زنان و برابری جنسیتی می‌اندازیم: در قانون اساسی یک اصل به زنان تعلق دارد و آن اصل ۲۱ است. طبق این اصل: دولت موظف است حقوق زن را در تمامی جهات با رعایت قوانین موازین اسلامی تضمین نماید و امور زیر را انجام دهد: ۱) ایجاد زمینه‌های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او. حمایت مادران به خصوص در دوران بارداری و حضانت فرزند و حمایت از کودکان بی‌سرپرست. ۳) ایجاد دادگاه صالح برای حفظ کیان و بقای خانواده. ۴) ایجاد بیمه خاص بیوه‌گان و زنان سالخورده و بی‌سرپرست. ۵) اعطای قیومیت فرزندان به مادران شایسته در جهت غبطه آنها در صورت نبود ولی شرعی. در اصل ۲۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به حق برابری هیچ اشاره‌ای نشده ولی در اصل ۲۰ و بند ۴ اصل ۳ حقوق زن و مرد یکسان تلقی شده است. اما متأسفانه اصل برابری در: دیه زنان، ارثیه، بحث طلاق، خروج از کشور زنان متأهل، اجازه همسر برای کار، مجازاتهای اسلامی و هزاران نمونه دیگر. در قوانین مجازات اسلامی برای مردان و زنان وظایف و قوانین متفاوتی با مجازاتهای نابرابر در قبال جرم مساوی تعیین شده است. بخش اعظم این قوانین و مجازاتهای نابرابر جنبه جنسیتی دارند. قانون مجازاتهای اسلامی افراد نه به عنوان انسان بلکه به عنوان زن و مرد و دختر و پسر زیر سن دسته‌بندی می‌کند. این قوانین بر اساس مسلماًن یا نامسلماًن بودن افراد نیز‌ تفاوت قائل است. لازم به ذکر است بر اساس قانون مجازات اسلامی پدری که فرزندش را بکشد در صورت محکومیت در دادگاه به پرداخت دیه و حبس محکوم می‌شود. در برخی م وارد پدران، پس از بررسی این موضوع که پدر به دلیل قتل فرزند اعدام نمی‌شود دست به قتل زده‌اند. از سوی دیگر در قوانین ایران مواردی در نظر گرفته شده تا افرادی که مرتکب «قتل‌های ناموسی» می‌شوند را از مجازاتهای سنگین معاف کند. طرح جامع جمعیت و تعالی: نابرابری حقوق زن و مرد در قوانین ایران، همواره یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های اصلی فعالان این حوزه بوده است. دغدغه‌ای که در یک سال گذشته، با تصویب قوانین و ارائه لایحه‌هایی محدود کننده و خشونت‌آمیز علیه زنان به مسئله‌ای نگران کننده تبدیل شده است. بخشی از این قوانین در راستای ابلاغیه‌ «سیاست‌های کلی جمعیت» از سوی آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، تهیه یا تصویب شدند. ابلاغیه‌ای که با تأکید بر افزایش جمعیت و نرخ باروری در ایران، امر اشتغال زنان را محدود کرده و حریم شخصی آنها را نقض می‌کند. بخشی دیگر از این قوانین اما به اعمال محدودیت و خشونت علیه زنان از طریق دخالت در مسئله پوشش آنها می‌پردازد. «حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر»، از جمله طرح‌هایی بود که مورد اعتراض بسیاری از مدافعان حقوق زنان قرار گرفت. در فاصله کمی پس از تصویب این طرح و در حالی که نمایندگان مجلس سرگرم ارائه طرح «صیانت از حریم عفاف و حجاب» بودند، اسید پاشی‌های زنجیره‌ای در اصفهان اتفاق افتاد. نهادهای حقوق بشری در واکنش به این مسأله، تصویب چنین قوانینی را یکی از علت‌های زمینه‌ساز این اسید پاشی‌ها دانستند. طرح حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر: در مقدمه این طرح بر «ضرورت حمایت قانونی» از آمرین به معروف و ناهیان از منکر، در «مقابله با افرادی که با ضرب و جرح این اشخاص در واقع به اصل هشتم قانون اساسی تعرض» کرده‌اند، تأکید شده است. همچنین بر اساس ماده واحده این طرح، «هر گاه فردی در مقام دفاع از شعائر اسلامی به ‌شرط عدم استفاده از الفاظ رکیک اقدام به امر به معروف و نهی از منکر نماید و به این جهت به او صدمه جسمی و جانی وارد آید، حسب مورد مشمول قوانین و مقررات مربوط به جانبازان و شهدا می‌شود». تبصره‌های این ماده نیز، بر تشدید و اعمال حداکثر مجازات نسبت به کسانی که مرتکب «رفتار مجرمانه» یا «جنایت» نسبت به «آمر به معروف و ناهی از منکر» می‌شوند، تأکید دارد. طرح افزایش نرخ باروری و پیش‌گیری از کاهش رشد جمعیت: بر اساس ماده یک این طرح، تمامی اعمال جراحی که به منظور پیشگیری دائمی از بارداری انجام شود، به استثنای موارد مرتبط با تهدید سلامت، ممنوع است و اگر شاغلین حرفه‌های پزشکی این حکم را رعایت نکنند، به عنوان متخلف مطابق قانون سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران مجازات خواهند شد. بر اساس تبصره ۱ این ماده، موارد تهدید کننده سلامتی را وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام می‌کند. همچنین ماده ۲ این طرح، هر گونه تبلیغ درباره پیشگیری از 

بارداری و کاهش فرزندآوری در همه رسانه‌ها ممنوع است. بر اساس این ماده، رسانه متخلف مطابق قانون مطبوعات مجازات خواهد شد. (طرح صیانت از حریم عفاف و حجاب) در صورت تصویب: (به موجب این طرح، ساعتهای کار زنان نه تنها محدود شده، بلکه «باید با رعایت حرمت آنها و پرهیز از اختلاط با مردان و در ساعات متعارف یعنی ۷ صبح تا ۱۰ شب باشد. » در صورت اشتغال در ساعتهای شبانه، این مسأله مشروط به دریافت مجوز از نیروی انتظامی شده. در این طرح، همچنین، مجازات‌های جریمه و حبس برای بدحجابی و کسر حقوق از کارمندان بدحجاب پیش‌بینی شده است. واکنش خامنه‌ای به سند ۲۰۳۰ یونسکو: رهبر ایران اولین نفری بود که به این موضوع اعلام موضع کرد، وی در دیدار با معلمان گفت: «اینجا، مبنا اسلام است، مبنا قرآن است؛ اینجا جایی نیست که سبک زندگی معیوبِ، ویرانگرِ و فاسد غربی بتواند در اینجا اینجور اِعمال نفوذ کند» سید علی خامنه‌ای این ‌گونه سندها را مخالف تاریخ و فرهنگ برخی کشورها از جمله ایران دانست و همچنین در مورد الزام‌آور بودن یا نبودن آن گفت: «یکی از کارهای استادان است؛ سند۲۰۳۰ باید تبیین شود. این جزوی از یک سند بالادستی سازمان ملل است؛ سند توسعه پایدار؛ دست‌هایی پشت سازمان ملل دارند برای همه چیز ملل دنیا منظومه فکری تنظیم می‌کنند. این غلط و معیوب است؛ اینها چه حقی دارند که درباره سنت کشورها اظهار نظر کنند؛ همه‌اش هم «باید» است. » سخنگوی وزارت امور خارجه ایران بهرام قاسمی در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۶ اظهار داشت که موضع اصولی و تغییرناپذیر ایران اجرا نکردن قسمت‌هایی از سند ۲۰۳۰ است که با قوانین و باورهای دینی و اولویت‌های ملی و ارزش‌های اخلاقی جامعه ایران در تناقض است. در۱۰ خرداد ۱۳۹۶ وزارت علوم جمهوری اسلامی ایران بیانیه‌ای بشرح زیر انتشار داد: «چهارچوب اقدام آموزش ۲۰۳۰» صرفاً یک بیانیه است و در زمره پیمان‌نامه‌ها نمی‌گنجد و الزام‌آور نیست و کشورها مطابق با ساختار ملی خود می‌توانند آن را اجرا کنند. ضمناً این بیانیه توسط هیچ کشوری امضاء نشده ‌است. علی‌رغم الزام‌آور نبودن سند «چهارچوب اقدام آموزش ۲۰۳۰»، جمهوری اسلامی ایران باز هم نسبت به آن اعلام تحفظ رسمی و مکتوب کرده و دامنه شمول مفاد پذیرفته شده را محدود و مشروط کرده ‌است. سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ایران در ۱۷ خرداد ۱۳۹۶ گفت سند ۲۰۳۰ غیرقانونی است و مجلس ایران آن را تصویب نکرده‌ است. در ۲۰ تیر ماه ۱۳۹۶ طبق سند ابلاغ‌ شده از سوی اسحاق جهانگیری معاون رئیس‌جمهور، تمامی تصمیم‌های هیئت دولت درباره پیگیری سند ۲۰۳۰ لغو شد و چند ساعت بعد در غالب خبرگزاری‌ها، خصوصاً اخبار فضای مجازی با درج عکس سند مذکور انعکاس وسیعی پیدا کرد. مبنای آموزش و پرورش و نظام آموزشی ایران، ترویج و تحکیم نابرابری‌های جنسیتی است‌‌ که همراه با فرهنگ سنتی جامعه، دست در دست هم تبعیضات گوناگونی بر دختران و زنان روا می‌دارد. دروس و رشته‌ها کنترل نمی‌شود تا خواسته‌های ایدئولوژی این نهادها تأمین و برگزار شود. در نظام ایدئولوژیک جمهوری اسلامی ایران خانواده به عنوان واحد جامعه تعیین شده و ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی این نظام می‌گوید: در روابط زوجین ریاست خانواده از خصایص شوهر است و زن به عنوان همسر نقش خدمتگزار اصلی را به این واحد دارد. راهکارهای کاهش و از بین بردن شکاف و تبعیض جنسیتی راهکارها: ۱) افزایش آگاهی جامعه. ۲) تغییر قوانین تبعیض‌آمیز ۳) رشد سازمان‌های غیرانتفاعی زنان.

اعتصاب غذای شماری از معلمان زندانی در ایران در اعتراض به فشارها و بازداشت



 کانون صنفی معلمان ایران می‌گوید اطلاعی از وضعیت هفده نفر از اعضایش که در آستانه روز معلم دستگیر شدند در دست نیست.

کانال تلگرامی کانون صنفی معلمان ایران نوشته دو معلم به نام‌های مسعود نیکخواه و اسکندر لطفی که در مریوان دستگیر شده‌اند، "از لحظه بازداشت دست به اعتصاب غذا زده‌اند."

همچنین اسماعیل عبدی معلم زندانی هم اعلام کرده از روز ۱۱ اردیبهشت "در اعتراض به صدور احکام امنیتی برای فعالان صنفی و ظلم مضاعف به خانواده های معلمان و کارگران زندانی" در اعتصاب غذا قرار دارد.

۱۴۰۱ فروردین ۲۳, سه‌شنبه

فقدان مجازات مناسب قانونی برای کشتار فراقضایی افراد مرتد یا افرادی که متهم به اهانت به پیامبر هستند

 


سمانه بیرجندی

مقاله با موضوع: فقدان مجازات مناسب  قانونی برای کشتار فراقضایی افراد مرتد یا افرادی که متهم به اهانت به پیامبر هستند

ماهنامه بشریت:شماره 251

 

کشتار فراقضایی افراد مرتد و یا افرادی که معلوم شده است به پیامبر اسلام اهانت نموده‏اند ‏‏‏یا آنکه فقط متهم به ارتکاب اهانت شده‏اند ‏‏‏توسط بسیاری از فقهای اسلامی قابل قبول است. برای مثال آیت‏الله‏‏ خمینی می‏گوید  شخصی که بشنود شخص دیگری به پیامبر اهانت می‏کند، موظف است وی را بکشد آیت‏الله‏‏ محمد صادق روحانی هم اظهار داشته است که هر کسی حق دارد شخص مرتد را بکشد و  نیاز به کسب اجازه از حاکم شرع ندارد  قانون ایران کشتن فراقضایی مرتد یا ساب النبی را مجاز نمی‏‏‏داند. با وجود این، قانون ایران از شخصی که یک مرتد یا ساب النبی را بکشد، در برابر اعدام محافظت می‏کند. ماده  302 (الف) قانون مجازات اسلامی  تصریح می‏کند اگر مقتول مرتکب جرم حدی مستوجب اعدام شده باشد، مرتکب شامل قصاص یا مجازات اعدام نمی‏‏‏گردد در عوض شخص مرتکب قتل بر اساس قانون تعزیرات مجازات می‏شود. ماده مربوطه در قانون تعزیرات می‏گوید:هر کس مرتکب قتل عمد شود و شاکی نداشته یا شاکی ‌داشته ولی از قصاص گذشت کرده باشد و یا به هر علت قصاص نشود در صورتی که اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت ‌جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد دادگاه مرتکب را به‌ حبس از سه تا ده سال محکوم می‌نماید. در نتیجه فردی که شخص مرتد یا ساب النبی را بکشد، در صورت برقرار بودن شرایط فوق، ممکن است به مجازات سه تا ده سال حبس محکوم شود. 

ارتداد و جرایم مذهبی دیگر از دیدگاه قوانین فعلی ایران(بخش سوم)

 


سمانه بیرجندی

مقاله با موضوع:ارتداد و جرایم مذهبی دیگر از دیدگاه قوانین فعلی ایران(بخش سوم)

ماهنامه شماره:249

صفحه: 37

https://bashariyat.org/?page_id=29192

علیرغم آنکه دادگاه‏های ‏‏ایران بسیاری از افراد را به جرم ارتداد گناهکار تشخیص داده‏اند،‏‏‏  هیچ ماده‌ای در قانون مجازات اسلامی ایران وجود ندارد که این عمل را جرم تلقی کند. اما چند اصل قانونی وجود دارد که به قضات این اختیار را می‏دهد  که متهمین را به جرم ارتداد محکوم کنند. اصل ۱۶۷ قانون اساسی ایران می‏گوید:قاضی‏ موظف‏ است‏ کوشش‏ کند حکم‏ هر دعوا را در قوانین‏ مدونه‏ بیابد و اگر نیابد با استناد به‏ منابع معتبر اسلامی‏ یا فتاوی‏ معتبر، حکم‏ قضیه‏ را صادر نماید و نمی‏‏‏تواند به‏ بهانه‏ سکوت‏ یا نقص‏ یا اجمال‏ یا تعارض‏ قوانین‏ مدونه‏ از رسیدگی‏ به‏ دعوا و صدور حکم‏ امتناع‏ ورزد. بر همین اساس، ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلامی می‏گوید:در مورد حدودی که در این قانون ذکر نشده است طبق اصل یکصد و شصت و هفتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران عمل می‏شود. حدود جمع کلمه «حد» می‏باشد. ماده ۱۵ قانون مجازات اسلامی حد را مجازاتی تعریف می‏کند که موجب، نوع، میزان و کیفیت اجرای آن در شرع تعیین شده باشد. در نتیجه ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلامی عملاً اظهار می‏کند که جرایمی که بر طبق قوانین ایران قابل مجازات هستند فقط به آنهایی که در قانون مجازات اسلامی تعیین شده محدود نمی‏‏‏گردند. این ماده، راه را برای دادستان‏ها ‏و قضات باز می‏کند تا افراد را بر پایه جرایمی که صراحتاً در هیچیک از قوانین ایران تعیین و یا حتی ذکر نشده‏اند،‏‏‏ متهم و محکوم کنند. ماده ۸ قانون تشکیل دادگاه‏های ‏‏عمومی و انقلاب همچنین می‏گوید قضات مکلفند به دعاوی  و شکایات و اعلامات موافق قوانین موضوعه و اصل یکصد و شصت و هفتم قانون اساسی رسیدگی  کنند و حکم قضیه مطروحه را صادر نمایند. این اصل که در صورت فقدان قانون مدوّن، باید قانون شرع اجرا گردد، در مورد مسایل مدنی نیز صادق است. ۲.۲.   سب‌النبی:بر خلاف ارتداد، جرم سب النبی در قانون مجازات اسلامی قید شده است. مواد ۲۶۲ و ۲۶۳ این جرم را به شرح زیر تعریف می‌کنند:

روایت‌های هولناک از تجاوز در زندان؛ زنان زندانی قرص ضدبارداری می‌خواهند

مقاله با موضوع: روایت‌های هولناک از تجاوز در زندان؛ زنان زندانی قرص ضدبارداری می‌خواهند سمانه بیرجندی نشریه Bashsariyat شماره: 267 صفحه:23 h...