سخنران:سمانه بیرجندی
موضوع: سقوط هواپیمای اکراینی،سکوت و انکار
مکان: کمیته دفاع از حقوق جوان و دانشجو
تاریخ : 16 ژانویه 2022
ماهنامه بشریت :246
صفحه :5
لینکهای انتشار
https://bashariyat.org/?page_id=28854
Audio- sprach Bericht der Sitzung des Jugend- und Studentenausschusses: https://deutsch.bashariyat.org/?p=5570
https://deutsch.bashariyat.org/?p=5544
https://bashariyat.org/?p=28574
https://bashariyat.org/?p=28656
http://azadegy.de/01.2022/16.01.2022.Javan/4.Samaneh-Birjandi.mp3
https://www.youtube.com/watch?v=EKkl4O1WqiQ
پیش از واقعه :چهارشنبه 18 دی ماه 98 در 46 کیلومتری تهران یک سامانه پدافندی جدید برای حفاظت از یکی از تاسیسات مهم سپاه مستقر شد و بالاترین سطح آماده باش نظامی یعنی 3-3 برای این واحد تعریف شده بود.ساعت یک بامداد همان روز عملیات انتقام جویانه قاسم سلیمانی با رمز یا زهرا آغاز شد و در ساعت 2:04 دقیقه پایگاه آمریکایی در عین الاسد در 60 کیلومتری بغداد مورد اصابت موشک زمین به زمین ایران قرار گرفت.شرح واقعه:در حالی که فرماندهان سپاه و دستگاههای تبلیغاتی جمهوری اسلامی آماده میشوند که از اقتدار نیروهای مسلح ایران بگویند به حاجی زاده فرمانده این عملیات خبرمی رسد که پدافند سپاه یک هواپیمای مسافربری را سرنگون کرده است.حاجی زاده موضوع را به رئیس ستاد نیروهای مسلح و فرماندهان ارشد سپاه می رساند.همزمان در ساعت 6:35 دقیقه حسن رضایی فر مدیرکل دفتر بررسی سوانح هوایی سازمان هواپیمایی کشوری که چند دقیقه قبل خبر سانحه را دریافت کرده است ،به امیرعلی حاجی زاده تماس میگیرد.به گفته رضایی فر او در این تماس از حاجی زاده درباره احتمال شلیک موشک به هواپیما میپرسد و حاجی زاده آن را تایید میکند و میخواهد که موضوع مسکوت بماند.صبح روز حتدثه در حالی شروع میشود که حکومت ایران از چند روز قبل در تلاش بود تا از مراسم تشیع قاسم سلیمانی یک پیروزی سیاسی بزرگ برای خود به دست بیاورد.پیروزی که امید داشت بخشی از مشروعیت از دست رفته در سرکوب آبان 98 رو جبران کند.با علنی شدن این فاجعه،احساس پیروزی میتوانست برای آنها بلافاصله به شکست تبدیل شود.به همین دلیل در صدا و سیما و رسانه های داخلی با وجود سقوط هواپیما هنوز اولویت خبرها پرداختن به موضوع قاسم سلیمانی و حمله تلافی جویانه موشکی به پایگاه های آمریکایی بود.به این ترتیب جمهوری اسلامی حالا نه تنها تلاش میکند خبر سقوط هواپیما را در حاشیه اخبارها نگه دارد بلکه علت این سانحه را هم بدون انجام تحقیقات نقض فنی اعلام میکند.از آنجایی که این هواپیما متعلق به کشور اوکراین بود ،رئیس جمهور این کشور از دادستانی کشورش میخواهد تا برای بررسی علت حادثه پرونده قضایی تشکیل دهد.تلاش برای کشف علت سقوط توسط اکراین نشان از شک و سوءزن های کیف به اخبار اولیه مربوط به دلیل سانحه توسط تهران بود.تردیدهایی که دیر یا زود پای کشورهای دیگر و جامعه جهانی را هم به موضوع باز میکرد.به این ترتیب فرمانده سپاه برای پنهان کردن علت سقوط از همان آغاز با چالش جدی روبرو بود. همزمان شبکه های اجتماعی چالش دیگراو بود.انتشار عکسهای خبرگزاری های داخلی در شبکه های اجتماعی حالا نظر کارشناسان و محققان هوانوردی و روزنامه نگاران تحقیقی در سراسر جهان رابه خودش جلب کرده بود.مهم ترین موضوع که مورد پرسش قرار گرفت وجود سوراخهای ریزی در بدنه هواپیما بود که در برخی از عکسها دیده میشد.روزنامه دیلی میل بریتانیا از نخستین نشریاتی بود که ازنظر کارشنسان متعدد بروی بدنه هواپیما روایت جمهوری اسلامی مبنی برنقض فنی را زیر سوال میبرد.این نظریه که سوراخهای موجود در بدنه احتمال اصابت موشک را برآورد میکرد.که در پی آن مقامات ایران به آن واکنش نشان دادند. ابولفضل شکارچی سخنگوی ارشد نیروهای مسلح شایعه اصابت موشک را مضحک و دروغی محض خواند و آن را حاصل جمگ روانی که توسط گروهی در جهت منافع آمریکا دانست.اما انتشار عکس دیگری در شبکه های اجتماعی توجه همه را به خود جلب کرد.عکس شیئی که شبیه به هیچکدام از قسمتهای هواپیما نبود و میتوانست سرنخی برای کشف علت سقوط باشد.خیلی زود مشخص شد که این شئی مربوط به کلاهک یک موشک تور ام وان ساخت کشور روسیه است.ایران در سال 83 تعداد29 سامانه از این موشک زمین به هوا را برای تقویت دفاعی خود از کشور روسیه خریداری کرده بود.این موشک بهه جای برخورد به هردف، در نزدیکی آن منفجر میشود و بین 500 نا 1000 ساچمه مکعبی شکل را در هوا پخش میکند که میتوتند هدف ردیابی شده را سرنگون کند.کلاهک موشک که راداری در آن نصب شده هنگام انفجار از بدنه موشک جدا میشود.تمام شبکه های اجتماعی و توئیتر پر شده بود از این عکس،اما برای رئیس دولت همچنان پرداختن به موضوع قاسم سلیمانی و حمله موشکی سپاه اهمیت بیشتری داشت.حسن روحانی در نشست دولت چند ساعت بعد از سانحه درپایان جلسه با دریافت یادداشتی از رئیس دفتر خود ، به خانواده های قربانیان تسلیت میگوید.بعد از پیدا شدن جعبه سیاه، موضوعی که به ابهامات دامن میزد، خودداری مقامات ایران از تحویل دادن آن به کشور سازنده هواپیما برای رمز گشایی بود.از انجا که اطلاعات ثبت شده در جعبه سیاه میتوانست نقش کلیدی در حل معمای سقوط داشته باشد،برای حاجی زاده تحویل ندادن آن یا به ناخیر انداختن آن به معنی خرید وقت و داشتن زمان بیشتر برای مدیریت پیامدها و بحران های احتمالی بود.(اشاره مسئله انتشار حقایق در جعبه سیاه فرانسه و یا بریتانیا).چهارشنبه شب فرماندهان عاجز از حل این موضوع به خدمت فرمانده کل قوا میروند و آقای خامنه ای هم به یک بیانیه تسلست اکتفا میکند و تصمیمی برای علنی شدن آن نداشته است.در این بین نخست وزیر کانادا برای حمایت از خانواده های کشته شده دربرابر رسانه ها قرار میگیرد و اعلام میکند که تمام کشور همراه و در کنار آنها است تا تحقیقات کامل این حادثه انجام شود.جمله ای که او گفت جمله ای است که ما ایرانیان هرگز آن را نشنیده ایم [کانادایی ها پرسش های دارند و شایسته پاسخ هستند). و اما طبق پروتکل های جهانی یک تیم تحقیقاتی از اکراین نیز به تهران عازم شد.در همان زمان موضوع خطای انسانی در رسانه های دنیا باعث فشار جامعه جهانی به دولت ایران شد اما دولت به شیوه های مختلف اصرار بر نقض فنی داشت و حسن روحانی و جواد ظریف در پاسخ به تلفنهای خصوصی از سران کشورهای مختلف درباره احتما شلیک موشک این موضوع را انکار میکردند.در عصر اولین روز ترامپ نیز در یک مصاحبه خبری ضمن اشاره به این فاجعه دردناک احتمال یک خطای انسانی غیر عمد را اعلام کرده بود.اما حاجی زاده علاوه بر فشارسیاسی جهان برای کشف حقیقت همچنان در تلاش بود که در برابر رسانه ها لبعاد عملیات موشکی علیه نیروهای امریکایی در عراق را برجسته کند.سی بی سی نیوز اعلام کرد که مقامات اطلاعاتی امریکا از تصاویر ماهواره ای به این نتیجه رسیدند که هواپیما با شلیک موشک از داخل ایران مورد اصابت قرار گرفته است و همزمان این موضوع را دولت کانادا و بریتانیا تائید کردند.هر لحظه پنهان نگه داشتن شلیک موشک سپاه غیر ممکن تر به نظر میرسید و مسئولان و مقامات همچنان به نقض فنی اصرار داشتندوعلی عابدزاده رئیس سازمان هواپیمایی کشور در تلوزیون رسمی ایران این ادعا را غیرعلمی و غیر ممکن اعلام کرد.با منتشرشدن یک ویدئو جدید در فضای مجازی که از داخل ایران به رسانه های خارج از کشور فرستاده شد به وضوح شلیک موشک در آن دیده میشد که در زمان بسیار کوتا روزنامه نیویورک تایمز صحت آن را تائید کرد.حال دیگر کوچکترین تردیدها با وایرال شدن این ویدئو از بین رفت اما دولت ایران همچنان با دروغ و پنهان کاری جواب خبرنگاران را میدادند.علی ربیعی سخنگوی دولت ایران هم این اتهامات را رد کرد و نوک پیکان را به سمت امریکا گرفت.زمانی که تیم تحقیقاتی اکراین وارد محل حادثه شدند اثرث از لاشه هواپیما ندیدند و در گزارش ها اعلام کردند که این محل با بولدوزر و بیل مکانیکی گامل پاکسازی شده است.در واقع پروتکل بین المللی به این صورت است که تا پایان تحقیقات منطقه مورد نظر باید محافظت شود و فقط افراد رسمی و تحقیقاتی در آن رفت و آمد داشته باشند.پاکسازی منطقه فقط نشان دهنده تلاش ایران برای لاپوشانی و پنهان کاری بود تا انجام تحقیات.در زمان کوتاهی ویدئو دیگری که توسط دوربینهای مداربسته در اطراف محل حادثه ضبط شده بود، وایرال شد که نشان میداد تنها بعد از 25 ثانیه پس از شلیک اول ،موشک دومی نیز به سمت هواپیما شلیک شده است.حاجی زاده و فرماندهان سپاه در چند ساعت بعد از سخنگوی دولت مبنی بر اعلام دروغ بزرگ بودن شلیک موشک،جلسه ای با رئیس دولت برگزار کرد که بعد از تصمیم فرمانده کل قوا خامنه ای اعلام بیانیه ای بود با موضوع خطای انسانی و عذرخواهی از مردم بود.صبح روز شنبه طی این بیانیه عنوان شد که افرادی که در این حادثه دست داشته اند دستگیر شده اند.حالا بعد از سه روز انکار و سکوت و پنهان کاری ،حاجی زاده در یک کنفراس خبری به جای صحبت از اقتدار سپاه در برابر دشمن،از اشتباهی فاجعه با گفتن گردن ما از مو نازکتر است برای مردم میگوید.او میگوید که ما در شرایط آماده باش کامل بودیم و شرایط کشور جنگی بوده است.این گفته ها از همان ابتدا از سردرگمی و بهم ریختگی و ناهماهنگی دربالاترین سطوح نظامی ایران پرده برداشت.چند ساعت قبل صحبتهای حاجی زاده سقوط هواپیما تغییر مسیر ونزدیک شده آن به یک مرکز نظامی حساس عنوان شده بود اما حاجی زاده تاکید کرد که هواپیما نه تنها تغییر مسیر نداشته . خطایی نداشته بلکه کاملا در مسیر هوایی تائین شده حرکت می کرده است.همچنین گفته است که چندین بار به سامانه پدافندی اعلام شده بود که موشکهای کروز به سمت ایران شلیک شده بود در حالی که آن شب هیچ موشکی به سمت کشور شلیک نشده بود.تا به امروز هم مشخص نشده است که این خبر دروغ توسط چه کسی اعلام شده بود.وظیفه فرمانده این است که قبل از اطلاع رسانی آن را کنرل کند و در صورت صحت آن را اعلام کند. اگر فرض کنیم که این حملات صورت گرفته صحت داشته است آن فرمانده باید دستور لغو کلیه پروازهای مسافری و تجاری را به مسئولین اجرایی فرودگاه اعلام میکرده است. انهم زمانی که به گفته خود آنها کشور در شرایط جنگ تمام عیار بوده است.این سوال بزگی است که همچنان بی پاسخ در ابهامات است.مثل امریکا و 11 سپتامبر. اما هیچکدام ازمقامات ممسئولیت این موضوع را گردن نگرفتند و تقصیر را گردن دیگری انداختد و حتی حسن روحانی این وظیفه را خارج از وظایف دولت و به عهده نیروهای مسلح اعلام کرد.موضوع مهم این است که طبق ماده 10قانون هواپیمایی کشوری اداره کل هواپیمای های کشور میبایست به دلیل شرایط ویزه پوازهای ایرانی و خارجی رابرفراز قسمتی از خاک ایران ممنون و یا محدود اعلام کند.که نه تنها این کار را انجام نداده اند بلکه به ادعای حسن رضایی فر در یک فایل صوتی منتشر شده ،میگوید آقای حاجی زاده میخواست حمله موشکی انجام دهد اگر من اسمان ایران را میبستم عملیات لو میرفت.با این حال توضیح نمیدهد که جرا بعد از عملیات چرا پرواز ها را لغو نکرده است.توضیح در مورد اپراتور بده و از مشخصات موشکهای کروزامریکا بگوکه بدون ورود به محدوده هوایی ایران داشته باشن به هدف تععین شده میخوره. خیلی دقیق هستند.
